بنیان اسناد فرش

رسم نگهداری از اسناد و مدارک حکومتی در سرزمین ایران از زمان هخامنشیان پابرجا بوده است. گفته می‌شود بنیان حکومت هخامنشیان را «بایگانی سلطنتی» تشکیل می‌داده است. چنین رویکردی نسبت به اسناد در دوران کنونی نیز وجود دارد بلکه ارزش بیشتری نیز یافته است.

از این رو تاسیس سازمان اسناد ملی ایران در جلسه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۴۹ مجلس شورای ملی تصویب شد؛ اما سرآغاز آن در روزگار انقلاب مشروطه (۱۲۸۰- ۱۳۰۹ هجری خورشیدی) و بهره‌برداری از دانش نوین فرانسویان در طبقه بندی اسناد بود.

فرش دستباف جزء هنرهای اصیل ایرانی است که توجه بسیاری را به خود معطوف می‌کند از جمله شرکت‌های خارجی و چند ملیتی که از انتهای حکومت قاجار تا ابتدای سده حاضر در شهرهای مختلف ایران به تولید و صادرات آن مشغول بودند. از پس جلوگیری فعالیت بیگانگان؛ شرکت سهامی فرش ایران میراث‌دار آنان شد و از ابتدای راه‌اندازی دارای ضوابط و آرایه‌های اداری منسجم بوده که پس از هشت دهه، خود بنیان بسیاری از اسناد فرش دستباف کشور شده است. به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۲ طی تفاهم‌نامه‌ای با سازمان اسناد و مدارک کشور ۳۱۰۲ قطعه نقشه‌ی قالی و ۱۱۷۶ سند به آن سازمان اهدا شد.

به مناسبت روز اسناد ملی و میراث مکتوب یکی از این اسناد که بی مناسبت با شرایط امروز نیست را بررسی می‌کنیم؛ این سند ارسال تلگراف به وزارت پیشه و هنر بازرگانی، به تاریخ ۱۹/۷/۱۳۲۴ درباره معافیت سپردن پیمان ارزی برای صادرات فرش دستباف است. متن کامل این تلگراف به شرح زیر است:

تهران ۱۲ مهر ۱۳۲۴
وزارت پیشه و هنر و بازرگانی
ضمناً کمیسیون ارز اطاق بازرگانی؛ شرکت سهامی فرش ایران؛ وزارت دارائی
بطوریکه استحضار دارند مهمترین کالای صادراتی کشور فرش است اگر صدور آن نسبت قیود و شرایط سپردن پیمان ارز قرار گیرد بازار فروش را در امریکا از دست خواهیم داد و گرفتار رکود بازار تعطیل اجباری کارخانه‌ها کارگاه‌ها خواهیم شد حداقل سی درصد اهالی بیکار و به بیکارها اضافه و لطمه جبران ناپذیری باقتصادیات کشور وارد خواهد آمد لذا امضا کنندگان تمنی دارند مقرر فرمائید صدور فرش از هرگونه قیدی معاف باشد/

منبع: شرکت سهامی فرش ایران