رونق اقتصاد روستایی با صنعت نوغان داری
یکشنبه 18 خرداد 1399
در کنار صنعت نوغانداری، ابریشم‌بافی به‌عنوان هنر صنعتی منحصربه‌فرد و بازارپسند مطرح است و با تولید نخ‌های ابریشمی، زمینه‌ساز تولید دست‌بافته‌های سنتی و هنری در قالب فرش‌ها و تابلوفرش‌های دستباف ابریشمی می‌شود که در حقیقت همان ارزش‌افزوده و سودآورترین بخش در مرحله تولید ابریشم است. ۴۵ روز کافی است تا تخم‌های کوچک و سیاه‌رنگ نوغان ثمربخش و به پیله‌های ارزشمند ابریشم بدل شود و به‌عنوان فعالیت اقتصادی جانبی در کنار کشاورزی و باغداری در فصل بهار، رونق‌بخش سفره خانواده‌های کشاورزان باشد. اگرچه ۲۰ استان کشور در زمینه صنعت نوغانداری فعالیت دارند، اما در این میان، استان گیلان، قطب تولید پیله تر ابریشم و استان خراسان‌رضوی علاوه بر برخورداری از رتبه دوم تولید پیله تر، با تولید ۸۵ درصد نخ ابریشم، پایتخت ابریشم‌کشی ایران به شمار می‌آید.
تأثیر نوغانداری بر حمایت از مشاغل خانگی
حسن حبیب‌نیا، رئیس اداره تولیدات دامی اداره جهاد کشاورزی کاشمر در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: صنعت نوغانداری علی‌رغم افول سال‌های قبل، با پیگیری وزارت جهاد کشاورزی به سمت رونقی دوباره حرکت کرده است.
وی با بیان اینکه نوغانداری به دلیل ویژگی‌هایی از جمله جنبی بودن و تکمیلی بودن بخش کشاورزی، در کنار سایر مشاغل می‌تواند موجب ایجاد اشتغال و تأمین درآمد برای خانوارهای روستایی و کشاورز شود، افزود: بی‌نیازی به سرمایه‌گذاری فراوان، بازگشت سریع سرمایه، کوتاه بودن دوره پرورش کرم ابریشم در حداکثر ۴۵ روز زمان کاری و فعالیت افراد مسن و جوانان، علی‌الخصوص بانوان خانه‌دار روستایی در این حوزه، از مزیت‌های این صنعت به شمار می‌رود.
رئیس اداره تولیدات دامی اداره جهاد کشاورزی تأکید کرد: منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم، برگ درخت توت است که خشک‌سالی‌های سال‌های اخیر باعث شده تا منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم کم شود؛ البته سالیان گذشته در حیاط اکثر خانه‌ها درخت توت وجود داشت اما اکنون وضعیت متفاوت شده است.
حبیب‌نیا ضمن بیان اینکه کشت درخت توت در اغلب خاک‌ها امکان‌پذیر است و می‌تواند به‌عنوان تنها غذای موردنیاز کرم ابریشم در حاشیه آب راه‌ها، حاشیه روستاها و اطراف مزارع کشاورزی و زمین‌های کم بازده و جوار خانه‌ها کاشته شود؛ تصریح کرد: تولید و توزیع نهال رایگان توت جهت توسعه توتستان‌ها و ثابت بودن قیمت تخم نوغان طی سال‌های اخیر در برنامه‌های اصلی اداره نوغانداری کشور قرار گرفته است.
وی با اشاره به مزیت تولید پیله‌های ابریشم بیان کرد: با توجه به اعلام خرید با قیمت تضمینی پیله ابریشم، تولیدکنندگان به‌راحتی تولیدات خود را به فروش می‌رسانند و حتی بخش خصوصی برای خرید بیش از قیمت تضمینی اعلام شده و پرداخت نقدی بهای محصول به کشاورزان اقدام می‌کنند.
حبیب نیا ادامه داد: با تلاش و حمایت انجام شده خوشبختانه شاهد رونق این صنعت هستیم به‌طوری‌که ۸۵ درصد نوغانداران در کوهسرخ فعال هستند و اشتغال‌زایی خوبی برای مردم آن منطقه است.
وی با بیان اینکه کشاورزان در فروردین و اردیبهشت فعالیت کمتری در باغات و مزارع دارند و پرورش کرم ابریشم درآمدی برای خانواده کشاورزان ایجاد می‌کند، گفت: این صنعت باید در زمره مشاغل خانگی دیده شود و با پرداخت تسهیلات به زنان خانه‌دار برای خرید و تهیه مواد اولیه و خرید درختان توت به آن‌ها کمک شود؛ زیرا موجب اشتغال‌زایی برای آنان می‌شود.
پرورش کرم ابریشم و نوغانداری صنعت اشتغال‌زای مؤثر منطقه
حسین محمدی، مدیر جهاد کشاورزی کاشمر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: پرورش کرم ابریشم برای تولید تجاری ابریشم، از سال‌های دور در شهرستان رواج داشته و بخش مهمی از اشتغال جامعه زنان روستایی را در تعداد زیادی از روستاهای بخش کوهسرخ به‌ویژه روستاهایی مانند طرق، قراچه، پایین دره، کریز و موشک و همچنین روستاهای نای و فرشه از بخش مرکزی را به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه کشت درختان توت در برنامه جهاد کشاورزی و کشاورزان قرار گرفته است؛ افزود: در راستای حمایت از نوغانداران شهرستان، تعداد دو هزار و ۵۰۰ اصله نهال در بین نوغانداران در اسفندماه به صورت رایگان توزیع شد.
محمدی ادامه داد: بیشترین نوغانداران در بخش مرکزی کاشمر فقط در دو روستا فعال هستند ولی به دلیل بارندگی‌های امسال و سرسبزی بهتر درختان توت در بخش کوهسرخ، افراد بیشتری در این بخش نسبت به پرورش کرم ابریشم اقدام کرده‌اند.
وی تصریح کرد: جهاد کشاورزی با اشراف بر فعالیت نوغانداران شهرستان که جمعیتی حدود چهار هزار و ۸۸۰ نفر را شامل می‌شود با همکاری شبکه دامپزشکی شهرستان اقدامات آموزشی و ترویجی متعددی را بخصوص در مورد وضعیت بهداشت و ضدعفونی جایگاه‌ها انجام داده است، گرچه قرار بر تداوم کلاس‌ها بود ولی به علت شیوع ویروس کرونا برگزاری کلاس‌ها از ابتدای امسال امکان‌پذیر نبود.
مدیر جهاد کشاورزی کاشمر تأکید کرد: بخش کوهسرخ با توجه به اینکه منطقه سردسیری است برای فعالیت نوغانداری بسیار مناسب است.
وی تعداد جعبه نوغان وارد شده به شهرستان در امسال را هزار و ۴۰۰ جعبه عنوان که نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش داشته است و در ادامه گفت: هر جعبه تخم نوغان با قیمتی معادل ۷۵ هزار ریال در اختیار پرورش‌دهنده قرار می‌گیرد. این در حالی است که نرخ آزاد هر جعبه ۳۶۰ هزار ریال بوده و مابهالتفاوت مبلغ توسط دولت پرداخت می‌شود.
محمدی اضافه کرد: میانگین تولید هر جعبه نوغان ۳۵ کیلوگرم برآورد می‌شود که با احتساب میانگین قیمت ۷۳۰ هزار ریال به ازای هر کیلو پیله تر، و تولید ۴۹ هزار کیلوگرم پیله تر در سال ۹۹ درامد ناخالصی بالغ بر ۳۵ میلیارد ریال را به همراه دارد.
مدیر جهاد کشاورزی کاشمر با اشاره به افزایش عملکرد دو تنی پیله تر نسبت به پارسال، بیان کرد: امید است با افزایش آگاهی و اطلاعات نوغانداران در زمینه پرورش و همچنین نگهداری درختان توت و کاهش خسارات ناشی از عدم رعایت نکات بهداشتی، شاهد افزایش عملکرد و بهبود وضعیت درآمدی این قشر از کشاورزان باشیم به‌نحوی‌که در آینده بخش بیشتری از جامعه کشاورزان به این صنعت روی آورند.
بدون شک صنعت نوغانداری، امکانات تأمین مواد اولیه برخی از صنایع ازجمله قالی‌بافی، پارچه‌بافی، فرش، نساجی را در بسیاری از روستاها ایجاد و امکان بازگشت روستاییان به دیار خود را فراهم می‌کند؛ رونق و توجه به این صنعت علاوه بر تولید پیله ابریشم می‌تواند با راه‌اندازی صنعت ابریشم‌کشی اشتغال‌زایی بیشتری را در منطقه مهیا کند.
منبع: مرکز ملی فرش ایران
